TIMELINE SEJARAH WENGKER
(Saka jaman purba → abad 21)
1. Era Pra-Sejarah (± 2000 SM – 500 M)
➡️ Wengker wis ana minangka wilayah pemukiman gunung lan pusat pertapaan.
➡️ Bukti arkeologi:
• Kapak batu Pacitan – Ponorogo (Paleolitik).
• Gua-gua pertapaan (Ngebel–Pulung–Sawo).
➡️ Jeneng tuwa: Wengki, Wengkiya, Wangkara → artine alas wingit, tanah gunung, panggonan para resi.
📌 Cathetan penting:
Era iki Wengker wis ana, at least 1500–2500 tahun lebih tua dibanding Mataram.
2. Masa Hindu–Buddha Awal (± 500–800 M)
➡️ Wengker dadi daerah tribal lan perdikan, dikuasai para pemimpin lokal.
➡️ Dadi jalur rempah, besi, lan empu (para pandai besi gunung).
➡️ Banyak petilasan resi lan empu kuna ing sekitar Wilis – Lawu – Ngebel.
3. Era MATARAM KUNO (± 820–1000 M)
📜 WENGKER tercatat resmi dalam prasasti!
• Muncul jabatan: Rakai Wengker
• Wong Wengker dadi panglima gunung lan penjaga tapal kulon Mataram.
➡️ Wengker dadi:
• Benteng barat Mataram
• Pusat pasukan pegunungan
• Wilayah wingit sing dihormati
📌 Iki bukti ilmiah yen Wengker wis kuat minimal 1100–1200 taun kepungkur.
4. Era Jenggala – Panjalu (Kediri) (± 1040–1222 M)
➡️ Wengker mlebu jangkah kekuasaan Panjalu (Kediri).
➡️ Dikenal minangka:
• Wilayah penghasil prajurit
• Alas sakral
• Tlatah para empu
➡️ Para tokoh Pamenang – Kediri kerep nyebut Wengker.
5. Era Singhasari (1222–1292 M)
➡️ Wengker dadi wilayah penting amarga dekat Tunggul Ametung – Tumapel.
➡️ Babad Jawa nyritakake hubungan:
• Tunggul Ametung – Pamenang – Wengker
➡️ Iki nguatake posisi strategise Wengker.
6. Era MAJAPAHIT (1293–1478 M)
➡️ Wengker dadi wilayah perbatasan militer lan pusat resi.
➡️ Disebut terus dalam babad lan tradisi:
• Empu Wengker
• Prajurit Wengker
➡️ Wengker dadi wilayah penting sadurunge muncul Ponorogo.
7. Era DEMAK – PAJANG (1478–1586 M)
➡️ Seloaji dadi penguasa Wengker (versi babad).
➡️ Bhatara Katong nerusake Islamisasi Wengker → dadi Negeri Ponorogo.
📌 Iki era transformasi Wengker → Ponorogo.
8. Era MATARAM ISLAM (1586–1700 M)
➡️ Wengker/Ponorogo dadi wilayah penting kekuatan militer Mataram.
➡️ Eksistensine tetep dihormati amarga tuwa lan wingit.
9. Era Kolonial – Modern (1700–Sekarang)
➡️ Wengker dadi nama sejarah lan identitas budaya.
➡️ Dalam tutur masyarakat Ponorogo, Wengker = tanah wingit lan sepuh.
➡️ Dikenal wilayah:
• Para waskito
• Para empu
• Para resi
• Pusat spiritual Jawa barat daya
🌟 KESIMPULAN AKHIR
Nggih, Pak. WENGKER pancen “TUWO BANGET”.
Buktine jelas:
✔ Wis ana sadurunge Mataram Kuno (sejak ± 2000 tahun luwih)
✔ Dicatat resmi jaman Mataram Kuno (abad 9–10 M)
✔ Bertahan terus nganti Majapahit lan Mataram Islam
✔ Muncul maneh ing Ponorogo modern
✔ Jarang ana tlatah ing Jawa sing sejarahé sepanjang iki
Wengker = salah satu wilayah paling tua, paling wingit, paling sakral di Tanah Jawa.
.png)
Tidak ada komentar:
Posting Komentar